స్త్రీలకుప్రణమిల్లధనముశ్రేయముగలుగున్

 హేళనగాదిదిసత్యము

చాలినదగుశక్తితోడసాదరముంగన్

ఫాలునిసేవనుజేసెడు

స్త్రీలకుప్రణమిల్లధనముశ్రేయముగలుగున్ 

 నవరసపుగవితగలిగిన

కవితల్లజుడనగనొప్పు,గణభంగమునన్
వివశతనొందునుబద్యము
కవితకుమఱియుండవలెను గణములగూర్పన్

గాండ్రించెన్ శునకంబుగాడిదవలెన్ గర్వమ్ముతోబిట్టుగన్

 

గాండ్రించెన్ శునకంబుగాడిదవలెన్ గర్వమ్ముతోబిట్టుగన్
తండ్రీయేమిది?వింతలిట్టులునొగిన్ దాగల్గెజిత్రంబుగా
గాండ్రింపుల్ దగునొక్కగాడిదకునేగాదాభువింజూడగన్
మండ్రాటంబులుగల్గుచున్నవిగదేమర్మంబులాలించగన్ 

గాండ్రించెనుకుక్కపిల్లగాడిదవోలెన్

 కొండ్రాజపురమువోవుచు

నోండ్రింపునువింటినేనునుపవనమందున్

దండ్రీయేమీవింతలు

గాండ్రించెనుకుక్కపిల్లగాడిదవోలెన్

రామాయణకల్పవృక్షమునకుతియేమున్నదో వీరా!బీరునుద్రాగియుంటివిగదేవేళాయెనేద్రాగగన్

 

పోరంబోకునివోలెమాటలుదగన్ బోనాడగాబాడియే
రా!రామాయణకల్పవృక్షమునకున్ ప్రఖ్యాతియేమున్నదో
వీరా!బీరునుద్రాగియుంటివిగదేవేళాయెనేద్రాగగన్
నౌరాయేమిదిలోకమెక్కడకుబోయూనుంగదోదైవమా!

సత్కవివరులిటుల సాక్షిరామాయణ కల్పవృక్షమునకుఘనతగలదె? యనుటపాడియగునెనాలోచనముజేయు డొక్కమారుదెలియునిక్కమెదియొ

 సత్కవివరులిటుల సాక్షిరామాయణ

కల్పవృక్షమునకుఘనతగలదె?

యనుటపాడియగునెనాలోచనముజేయు

డొక్కమారుదెలియునిక్కమెదియొ

వెలదికిఫాలభాగమునవేవెలుగొప్పెనుదివ్యకాంతులన్

 తలపునగౌరిమాతనునెధ్యానముజేయుచునెల్లవేళలన్

విలసితపాదపద్మములబ్రీతినిదాకుచుగుంకుమార్చనన్

సలుదాముఖంబుననుజక్కగబొట్టునుబెట్టుకుండుటన్

వెలదికిఫాలభాగమునవేవెలుగొప్పెనుదివ్యకాంతులన్

వెలదినుదుటసూర్యబింబమమరె

 కుంకుమాదులలరగూర్మినిగిరిజకు

పూజజేసినియతిపోడిమినిక

బొట్టుపెట్టుకొనగముద్దుగొలుపువోలె

వెలదినుదుటసూర్యబింబమమరె

భారతయుద్ధరంగమునబార్ధుడుపొందెబరాజయమ్మయో

 భారతయుద్ధరంగమునబార్ధుడుపొందెబరాజయమ్మయో

వీరుడుపొందునాననినిభీకరయోటమిజింతజేయగన్

గౌరవసేననున్మొదలికర్ణునిద్రోణునినెల్లవారినిన్

బోరుననేలగూల్చెనుగపౌరుషమొప్పగనేకవీరుడై

భారతరణరంగమందుబార్ధుండోడెన్

 ఓౌరా యేమిది?చిత్రమె

యీఱేయినినాకువచ్చెనేమనినుడువన్

నీరకముగగలయాయెను

భారతరణరంగమందుబార్ధుండోడెన్ 

సాయినిదైవమంచనుటసత్యముగాదనియండ్రుసజ్జనుల్

 సాయినిదైవమంచనుటసత్యముగాదనియండ్రుసజ్జనుల్

బాయకసాయినామమువారమువారముదప్పకుండగన్

బాయనిభక్తితోడనికపల్మరుమారులుపాటలనాలపించుచున్

జేయగనిష్ఠగాసరియెశిష్టులభావముజింతజేయగన్

సాయిభగవంతుడనుట,యసత్యమెకద

 బాల!సంశయమొకొ?యక్షరాలనిజము

సాయిభగవంతుడనుట,యసత్యమెకద

సాయిదైవమేకాడన,సద్గురువును

భక్తరక్షణగావించురక్తితోడ

దసరాపండుగనాటిపెక్కుసరదాల్ దప్పెన్ గదాదైవమా

 మసిబారెన్గదజీవితమ్ములవియమ్మాహాకరోనాకుగా

నసలేబాధలునొందగాభువినినిట్లాయాపదల్ తోడుగా

వెసయీవానలుభీకరాకృతినినెవ్వేళన్ సదాకుర్వగా

దసరాపండుగనాటిపెక్కుసరదాల్ దప్పెన్ గదాదైవమా

దసరాసరదాలుమనకుదప్పెగటగటా

మురురులువట్టుచువానలు
వెసవెసగాగురియుచుండభీకరముంగన్
పసలేమినిజీవితమున
దసరాసరదాలుమనకుదప్పెగటగటా

దత్తపది

 ధాత్రిగాపాడునేకైకతల్లియగుచు

దనర హిమాద్రిదుహితగాధరణియందు
రుద్రమహిషియౌశాంభవిసదయజూడు
భక్తినిడుదునునోయమ్మ!వందనములు

సర్వఙ్ఞత్వముగూగులందగలదేశాస్త్రీవిచారించినన్

 సర్వఙ్ఞత్వముగూగులందగలదేశాస్త్రీవిచారించినన్ 

నర్వాచీనపువిద్యలన్నిటినిదాయార్షమ్ముమూలంబునే
సర్వంజూచుచువస్తుజాలమునుదాశాస్త్రోక్తముంజెప్పుటౌ
సర్వఙ్ఞత్వమునొందుగూగులుగదాసందేహమేలాయికన్ 

సర్వఙ్ఞత్వమ్మునందజాలునెగూగుల్

 చర్వణచర్వితమగునటు

సర్వముదాదీర్చుచుండుసందేహములన్
నేర్వగజేయుటచేతను
సర్వఙ్ఞత్వమ్మునందజాలునెగూగుల్ 

పులులున్ మేకలునొక్కరేవునజలమ్ముంద్రాగువీక్షింపుమా

 కలయాయంటివె?గాదుగానదియయక్కాంతారమందున్ భళా

పులులున్ మేకలునొక్కరేవునజలమ్ముంద్రాగువీక్షింపుమా

యలయాకణ్వునియాశ్రమంపుదరిబాహాటంబుగామేకలున్

బులులున్ దిర్గుచుబ్రీతిభావమునుబెంపొందింకొందున్ వనిన్ 

పులులుమేకలునొకరేవుజలముద్రాగు

 కణ్వునాశ్రమమందునకలసిమెలసి

పులులుమేకలునొకరేవుజలముద్రాగు
జంతుజాలమంతయునటసఖ్యతోడ
బ్రదుకుచుండునిర్భయముగవంతలేమి

కాసులతోడసత్క్రియను గారవమిత్తునుగాశవ్యసంపుటిన్

వ్రాసినసత్కవీశ్వరుని,బట్టియొనర్చెదశృంగభంగమున్

నీసునవ్రాయునట్టికవినెప్పటికప్పుడుదూషణంబులన్

జుసినవెంటనేరచనచోద్యమునింపునునీయగావలెన్

వ్రాసినకవివరునిశృంగభంగమొనర్తున్

 వాసిగనుండకబేలగ

మాసినవస్త్రమ్మువోలెమసిబారంగన్

నీసునుగూడుచురచనను

వ్రాసినకవివరునిశృంగభంగమొనర్తున్ 

భీముడురావణాసురునిబిడ్డనుబెండిలియాడెబ్రీతిమై

 భీముడురావణాసురునిబిడ్డనుబెండిలియాడెబ్రీతిమై

యేమనియంటిరిటయీపదమారయనమ్మబల్కునే

భీముడుభారతమ్ముగదపెండిలియాడుటనెట్లుగానగున్

దాముగజింతజేయుడిదితామునునచ్చెరువందురేగదా

భీముడురావణునిసుతనుపెండిలియాడెన్

 ఏమీయిట్లంటిరియిట

భీముడురావణునిసుతనుపెండిలియాడెన్

రామాయణభారతములు

సామీయిటజేర్చిరార్య!సరియనదగునా?

 అప్పలరాజుబోవగనునాప్తునియింటికిజూడగోరుచున్

ముప్పునుదాదలంచకనుమోహినిమోమునుముద్దువెట్టగా

దప్పుగనుంటకారణముదప్పదుదండనయంచునత్తఱిన్

జెప్పునుదీసికొట్టినదిచెల్లితటాలుననన్నమెచ్చగన్

చెప్పుదీసికొట్టెచెల్లియపుడు

 అన్నయొక్కహితుడుకన్నుగొట్టగజూచి

చెప్పుదీసికొట్టెచెల్లియపుడు

మంచిపనినిజేసిమార్గదర్శకమాయె

దుష్టబుద్ధికలుగుదుర్జనులకు

సౌరులుదప్పిచిట్టివలసన్ ధనదుండయొకట్టెలమ్మెరా

 బోరునవర్షముల్ గురిసిపృధ్వినిపంటలుదేలిపోవగా

ధారుణిభాగ్యవంతుడయితత్ఫలమందకశోకతప్తుడై

సౌరులుదప్పిచిట్టివలసన్ ధనదుండయొకట్టెలమ్మెరా

సారసగర్భునిన్గృతులుసాధ్యముకాదుగనేర్వనేరికిన్ 

చిట్టివలసగుబేరుడుగట్టెలమ్మె

 ఏమిపాపముజేసెనోనేమొకాని

ధనికుడయ్యునుముదుసలిదనమునందు

కర్మవశమున దనదగుగ్రామమైన

చిట్టివలసగుబేరుడుగట్టెలమ్మె

గన్నున్ గైకొనియెక్కుపెట్టెసుతుడేకన్నట్టియాతండ్రిపై

 గన్నున్ గైకొనియెక్కుపెట్టెసుతుడేకన్నట్టియాతండ్రిపై

యన్నారాముడయేమివింతయిదిహాయబ్బాయికేమాయెనో

గన్నున్ జూపెనె!ధర్మమేయిదియనెక్కాలంబునందుండెనేృ

యెన్నన్ వైరమునేలకోసుతునకున్ నైశ్వర్యమూలంబునా?

గన్నునెక్కుపెట్టె గన్నకొడుకు

 ఆస్తినీయకుండ యప్పులుసెప్పగ

గన్నునెక్కుపెట్టె గన్నకొడుకు

నప్పుజెప్పునపుడెయాస్తినిజెప్పిన

క్రూరభావముండదేరికైన

గష్టములెల్లదీరెననికంటనునీరిడియేడ్చిరెల్లరున్

 ఇష్టమువచ్చినట్లుగనునీశునినిందనుజేయుచుండుచున్

దుష్టునిమార్గమున్దనరితోటిప్రజావళిహింసజేయగా

శిష్టజనంబులోనొకనిజేతలమంచినిజేయుచుండుటన్

గష్టములెల్లదీరెననికంటనునీరిడియేడ్చిరెల్లరున్ 

కష్టమ్ములుదీరెననుచుగన్నీరిడిరే

 అష్టమగర్భుడుకృష్ణుడు

దుష్టుడుశిశుపాలుజంపదుష్టినిప్రజలున్

నిష్టతబండుగజేసిరి

కష్టమ్ములుదీరెననుచుగన్నీరిడిరే

పాలేకారణమెల్లవారికిగుణభ్రష్టత్వముంబొందగన్

 బాలా!యేమనిపల్కుచుంటివిగదేయిక్కాలమందున్భళా

పాలేకారణమెల్లవారికిగుణభ్రష్టత్వముంబొందగన్

నేలాయంటివికారణంబుజెపుమా హేలాగతిన్బల్కితే?

వాలాయంబుగమాటలాడుటసరా?వాల్లభ్యముంజూపవా?

పాలవలననెల్లజనులుపతితులగుదురే

 కాలపుమహిమనుదెలియుము

పాలవలననెల్లజనులుపతితులగుదురే
పాలవి విషముగమారును
బాలనుడెట్టాలుకలుపభామా!యెఱికే?

మొలలోగత్తినిదూసిఱేడుపొడిచెన్ మోదంబునన్ దత్సతిన్

 మొలలోగత్తినిదూసిఱేడుపొడిచెన్ మోదంబునన్ దత్సతిన్

గలయోమాయయొయేమిటీరచనదాకత్తిన్ దూసెబెన్మిటిన్
నిలలోనిట్లుగనుండునోజెపుమయోయేకాంబరాధీశుడా!
నెలతిన్ జంపగరాదుగాభువినిదానేర్వండేభూపతుల్

 

మొలనుగత్తిదూసి పొడిచెసతిని

 ఱంకుజేయజూచి వెంకనకోపాన

మొలనుగత్తిదూసి పొడిచెసతిని
మందలించవలెను మంచిమాటలతోడ
నంతెకానిపొడువ న్యాయమగునె?

పందిపటుక్కునగొఱికె బంకజలోచనమోవిగ్రక్కునన్

 అందమునారబోయునొకయంగనగానగరామభద్రుడూ

పందిపటుక్కునగొఱికె బంకజలోచనమోవిగ్రక్కునన్
నందముజూచినన్ గలుగుహర్షమునేరికినైననీభువిన్
బొందునుగోరుకొందురటపోడిమిజూచెడువారలెప్పుడున్ 

పందిపటుక్కునగొరికెనుభావినిమోవిన్

అందముగలనొకయువతియ
పందిరిమంచంబుమీదపడుకొనియుండన్
డెందమునూగిసపడనూ
పందిపటుక్కునగొరికెనుభావినిమోవిన్

8 ముఖ్యములు

 *🌴🎋🦚🦢🦜🦩🦆🦅🌾🌳ప్రపంచంలోనే విలువైన 8 గొప్ప పాఠాలు :_** *Vivekananda :* 👌🏿 నిశ్శబ్దముగా వుండు. ఎందుకంటే నాణెము ధ్వణి చేసినంతగా నోట్లు చేయవు, విలువ కలిగినవి అలానే వుంటాయి. *Shakespeare :* 👌🏿 ఇతరుల భావాలతో ఆటలాడకు.. అలా చేయటం వలన నువ్వు ఆడిన ఆ ఆటలో గెలవచ్చు గాక కాని ఒక మంచి వ్యక్తిని నువ్వు జీవితాంతం కోల్పోతావు. *Napoleon :* 👌🏿 ఈ ప్రపంచం చాలా ఇబ్బందులను ఎదుర్కుంటుంది. దానికి గల కారణం అశాంతిని రగిలించే చెడ్డ వ్యక్తులు కాదు మంచి వ్యక్తుల మౌనం. *Einstein :* 👌🏿 నేను వారిపట్ల చాలా కృతఙ్ఞడనై వున్నాను. ఎవరయితే నన్ను నిరాకరించారో..వారి వలనే నేను నా అంతట నేనుగా ఎదిగాను. *Abraham Lincoln :* 👌🏿 నీలో స్నేహ గుణం అన్నది నీ బలహీనత అయితే, ప్రపంచంలో నువ్వు అందరికన్నా బలమైనవాడివని అర్ధం. *Chralie Chaplin :* 👌🏿 నవ్వుతూ తమ జీవితాన్ని కొనసాగిస్తున్నవారి జీవితాల్లో బాధలు వుండవు అని అనుకోవద్దు. వారి వద్ద వాటిని ఎదుర్కుని నిలబడే శక్తి ఉన్నందునే ఆ విధంగా తారసపడతారు. *William Arthur :* 👌🏿 అవకాశాలు సూర్యకిరణాలు వంటివి. అందుకే వాటిని వీలయినంత త్వరగా దొరకబుచ్చుకోవాలి. ఆలస్యం చేస్తే వాటిని కోల్పోక తప్పదు. *Hitler :* 👌🏿 నువ్వు వెలుగులో వున్నంత కాలం నిన్ను అందరూ అనుసరిస్తారు. అదే నువ్వు చీకట్లో వుంటే నీ నీడ కూడా నీతో రాదు.....💐💐💐 🙏🙏🙏🙏🙏🙏

అలక-కల-వల-నెల--

 అలకబూనినకైకనుననునయించె

గలతజెందకుమికయీయ వలసినవర

ములగు రెంటిని నిత్తునునెలత!నీకు

నూరడిల్లుమక్రుద్ధముబారినుండి

గాకికిరాజహంస సతిగాలభియించెను చిత్రమెట్లగున్

 ఈకలికాలమందరయ యెక్కడచూచిన గానిపించుగా

చీకటిరంగుతోనొకరు జెల్వగురూపుననుందురొక్కరున్
మాకనపాలెమందుగన మాధవిరంగలునట్లెయుండుటన్
గాకికిరాజహంస సతిగాలభియించెను చిత్రమెట్లగున్ 

కాకికిన్ హంసయేసతిగాలభించె

పెండ్లికేగాతినొకపరిప్రేమతోడ
గానిపించెనునచ్చట గానరాని
వింతయొక్కటిసుకుమారకాంతకకట
వరుడుగలభియించెనలుపువర్ణయుతుడు
కాకికిన్ హంసయేసతిగాలభించె

మతమునుమార్చువాడె,యగుమంత్రిగనేడుప్రజాళిమెచ్చగన్

 సతతమునిందబాలగునుసజ్జనుదూషణనొందగాదగున్ 

మతమునుమార్చువాడె,యగుమంత్రిగనేడుప్రజాళిమెచ్చగన్
నతివలబాగుచూచుచునునాశ్రితులందరిమానసంబులన్
నతులితప్రేమగూర్చునెడనాయతరీతినినిశ్చయంబుగన్

మతముమార్చువాడెమంత్రియగును

 మతముమార్చువాడెమంత్రియగుననుట

నిజముకాదుసామి! నిజముగాను
మంత్రిపదవివలచు మాన్యనాయకులను
బాధ్యతాయుతమగుపదవియదియ

దానికుమారులైదుగురుదానినిగూడిరిపెద్దలౌననన్

 మానమెభూషణంబుగనుమాన్యతకెక్కిన గుంతియేనొగిన్ 

నానలినాక్షినిదనరయైదుగురొయ్యనబంచుకొండనన్
నాననమందునన్ మిగులహర్షమునొందుచునేటికొక్కరున్
దానికుమారులైదుగురుదానినిగూడిరిపెద్దలౌననన్

దానిసుతులైదుగురు గూడిరానెలతన్

 కుంతియాఙ్ఞను బాండవుల్ గౌరవించి

దానిసుతులైదుగురు గూడిరానెలతన్

ద్రోవదికిమేముభర్తలౌదగుననుచును

బంచుకొనిరటయేడాదిపాటువారు

నిదురంద్రోగెడివేళశీర్షమహహానేలంబడెన్ దైవమా!

 అదయన్ ద్రోణుకుమారుడున్ మిగులదానావేశజాడ్యంబుతో

పదునుంబొందినగత్తితోనరుకయావాలంబుమూలంబునన్
నిదురంద్రోగెడివేళశీర్షమహహానేలంబడెన్ దైవమా!
కదలంజాలకపాండునందనులయాఖ్యాతోపపాండ్యుల్ నిశిన్ 

నిదురించెడివేళశిరమునేలంగూలెన్

 అదయనుద్రోణుకుమారుడు

పదునగుఖడ్గంబుతోడపాండవసుతులన్
ఛేదించగవెనువెంటనె
నిదురించెడివేళశిరమునేలంగూలెన్ 

గజముం,జంపెనుమాధవుండుఘనచక్రమ్ముంబ్రయోగించియున్

 త్రిజగద్వంద్యుడుచూచెనచ్చటనుభీతింవిహ్వలంబొందునా

గజముం,జంపెనుమాధవుండుఘనచక్రమ్ముంబ్రయోగించియున్
సుజనుల్ మెచ్చుచుదీవనల్ నొసగనాసుత్రామురక్షించగా
నజునిన్ బోషణరక్షణన్ మెలగునాయారాక్షసాగ్రాధిపున్

గజమునుం,జంపెనుహరిచక్రమ్ముతోడ

 చక్రిచూసెనుబాధతోగ్రుంగిపోవు

గజమునుం,జంపెనుహరిచక్రమ్ముతోడ
గరినిబట్టినమొసలినిగరుణవీడి
భక్తరక్షణజేయునుబ్రత్యగాత్మ

మిడిసిపడెన్ మృగేంద్రుగని మేకభయంబిసుమంత లేకయే

 మిడిసిపడెన్ మృగేంద్రుగని మేకభయంబిసుమంత లేకయే

తడబడువానివోలెనిటదప్పుగనిచ్చుటబాడియేరమా!
మిడిసిపడంగవీలగునెమేకకు సింహముజూడజెప్పుమా
యడలుచు బారిపోవునని నార్యులుసెప్పిరిగాదెనీకునున్

మేకమృగరాజునుంగాంచి,మిడిసిపడెను

 పారిపోవుటమొదలిడెభయముతోడ

మేకమృగరాజునుంగాంచి,మిడిసిపడెను

దానుధరియించు నగలను దానుజూచి
పెనిమిటికిజూపిచూపుచు బిల్లలకును

రిపునింగాంచినమస్కరించిరిజనుల్ ప్రీతిన్ మహోత్సాహులై

 నిపుణన్ గాంతిని నిచ్చుచున్ జనుచునానీలాకాశమున్ దమో

రిపునింగాంచినమస్కరించిరిజనుల్ ప్రీతిన్ మహోత్సాహులై
యెపుడా సూర్యుడుగన్పడున్ మనకునయ్యెంభవ్యమానాడుగా
నపురూపంబగుబింబమాతడుగదాయార్యా!విలోకించగా

రిపునిగాంచి వందనమిడిరిజనులెల్ల

 కాంతిపుంజము వెదజల్లికలుగుతిమిర

రిపునిగాంచి వందనమిడిరిజనులెల్ల
సూర్యుడగుపించు దినమునేశుభదినమ్ము
గదలతురుగద మనవారు నుదయభాను!

తనసుతబెండ్లియాడె నొకతండ్రి సుధీజనులెల్లమెచ్చగన్

 తనసుతబెండ్లియాడె నొకతండ్రి సుధీజనులెల్లమెచ్చగన్ 

వినుటకుబాగులేదుగదపేలవమొందగమాటలాడగా
మనసదియెట్లువచ్చెనునుమాపతిమెచ్చునె?మిమ్ముజెప్పుడీ
యనువగువానిజూచియె,నయంబగురీతినిజేయనొప్పగున్

 

తనకుమార్తెను,బెండ్లాడెతండ్రియొకడు

 చిత్ర మేనల్లునకునిచ్చిచేసెపెండ్లి

తనకుమార్తెను,బెండ్లాడెతండ్రియొకడు
వరుస సోదరియగుననినెఱుకలేమి
వావివరుసలుచూడగ వలయుసామి!

సింగముప్రాణమున్ విడిచె,జీమచిటుక్కునగుట్టినంతనే

 అంగమునంతయున్ రుజమువ్యాకులజెందగనోర్వలేకనే

సింగముప్రాణమున్ విడిచె,జీమచిటుక్కునగుట్టినంతనే
యంగజమంతయున్ గరుడునయ్యెనుభీకరమౌవిధంబుగా
జంగమదేవునాఙ్ఞనిలజాలమికుట్టదుచీమయైననున్ 

సింగముమరణించె,జీమవలన

 అంతుచిక్కనిరుజమబ్బుటమూలాన

సింగముమరణించె,జీమవలన
గడ్డకట్టెనెత్రుగవరవర్ణముతోడ
కుట్టకాలుమీదగట్టిగాను

గాంధీతనజీవితమునగల్లలెపలికెన్

 అంధుడునైధనమదమున

గంధమురెడ్డయ్యపలికెగరుణయెలేకన్
గాంధీగూరిచియిటులుగ
గాంధీతనజీవితమునగల్లలెపలికెన్