కాశికిఁ బోయినట్టి కవి కాంక్షలు మిక్కుట మయ్యె నక్కటా" (డా. వజ్జల రంగాచార్య గారికి ధన్యవాదాలతో...)

 కాశికిఁ బోయినట్టి కవి కాంక్షలు మిక్కుట మయ్యె నక్కటా

ఆశలు లేక యుండుటకు నాశను బోవుదు రెల్ల వారునున్
నీశ! విచిత్ర మిచ్చటను నీకవి కోరెను ధాన్య సంపదన్
లేశము కూడ లేదు మతి లీలగ మాత్రము భక్తి భావమున్

కాశి కేగిన కవికిఁ గాంక్షలు సెలంగె"

 కాంక్ష లేమిని గోరుచు గాశి కేగి

గంగ యందున మునుగుచు గంగ పాలు
సేయు చుందురు కోరిక ల్సిత్ర మిచట
కాశి కేగిన కవికి గాంక్షలు సెలంగె

శ్రీ p.v narasimha rao

తనకు దొరికిన స్వల్పమౌ తరుణ మందె

దేశదారిద్ర్యచరితమున్ దిరుగవ్రాసి

భరతభాగ్యవిధాతయై వరలి నట్టి

ఘనుడు పీవీని దలచిన గర్వము కద

అల్పబుద్ధుల కందరా నట్టి మేధ

గౌరవము కన్న నీర్ష్యనే కాంచె నకట

మృతి పిదప నుబ్బి పడియె నా యీర్ష్య పెంపు

గౌరవము గాక న్యూనతన్ గాంచె శవము

కవనముఁ జెప్పి యెల్లర కకారణశత్రులు గారె సత్కవుల్”

 వివశత గల్గ జేసెనట వేయివి ధంబుల పద్య పోకడల్

కవనము జెప్పి యెల్లర క,కారణ శత్రులు గారె సత్కవుల్
గవనపు దోష మెన్నుచును గావ్యపు పోకడ జెప్పి భావమున్
సవరణ జేయు చుండుటకు సామ్యక వీంద్రుల మధ్య యీర్ష్యతన్

కవనమ్మును జెప్పు కవు లకారణశత్రుల్

 భవు సోదరి కా త్మీయులు

కవనమ్మును జెప్పు కవు ల,కారణ శత్రుల్
కవనపు దోషము దెలుపుచు
సవరణ లన్ జేయువారు సములకు నెచటన్

ృవిద్య గడించి పండితుఁడు వింత మృగంబుగ సంచరించెనే”

 హృద్యము గాగ పద్యములు హెచ్చుగ వ్రాసెడు శక్తినీయునా

విద్యగడించెపండితుడు, వింతమృగంబుగ సంచరించెనే
విద్యలు చాల నేర్చిన వి వేకము లేకను సీతదె చ్చుటన్
నింద్యుడు గాజగంబునను నేరము చేసెను లోకనింద్యమే

ృపండితుఁడై వింతమృగము పగిదిఁ జరించెన్”

 

మెండుగ రచనలు సేసెను
పండితుడై,వింత మృగము పగిది జరించెన్
దండిగ చదువులు సదివిన
పండితుడగు రావణుండు పామరుని వలెన్

రిప్లయితొలగించు

కుక్కకుఁ జెమ్మటల్ వొడమకుండునె రేఁబవ లొక్కరీతిగన్”

 కుక్కకుఁ జెమ్మటల్ వొడమకుండునె రేఁబవ లొక్కరీతిగన్

గ్రక్కున బర్వులె త్తినను గాయము నందున ఘర్మబిందువుల్
నక్కజ మేగనంబడక యౌటను జిత్రము గాదెయూహకున్
నక్కట నీలకం ఠుని మహాత్మ్యము నెన్నగ శక్యమే యిలన్

రిప్లయితొలగించు

కుక్కకుఁ జెమ్మటలు వొడమకుండునె సతమున్” (లేదా...)

 అక్కా! చెప్పుమ యీయది

కుక్కకు జెమ్మటలు వొడమకుండునె సతమున్
నక్కజము గాదె తలపగ
గ్రక్కున దావేగ జనును ఘర్మము లేకన్

శ్రీయే సోదరి నాకటంచుఁ బలికెన్ శ్రీనాథుఁ డుత్సాహియై”

 శ్రేయం బీయుత యెల్ల వేళల నుదా శీఘ్రంపు టాలోచనన్

శ్రీయే సోదరి నాకటంచుఁ బలికెన్ శ్రీనాథుఁ డుత్సాహియై
శ్రేయం బిచ్చును నా సరస్వతి సుమా క్ష్వేళంబు తుల్యంబుగా
మాయల్ సేయక నుండు వారలకు సూ క్షేమంబు లిచ్చున్ సదా

శ్రీయే నా చెల్లెలనుచు శ్రీహరి పలికెన్”

 శ్రేయము గూర్చగ నిరతము

శ్రీయుతు లౌ చదు వువలన శీఘ్రము గదగన్
శ్రీయే వాగ్దే వి యగుట
శ్రీయే నా చెల్లెలనుచు శ్రీహరి పలికెన్

విప్రవరుల్ దమిం గొనిరి వేడ్కగ మాంసము శాస్త్రపద్ధతిన్”

చప్రము వేసియా స్దలము శాస్త్రపు రీతిని శుభ్రపర్చి యున్
దీప్రపు గుండమున్ నునిచి దీటుగ మాంసము వేదప ద్ధతిన్
క్షిప్రము హోమమై దనర శేషపు హారము నంతయున్ నికన్
విప్రవరుల్ దమిం గొనిరి వేడ్కగ మాంసము శాస్త్రపద్ధతిన్

విప్రులు మాంసమ్ముఁ గొనిరి వేడుకతోడన్”

 కాప్రా నామక పురమున

నప్రతి హత యీర్ష్య తోడ యచ్చటి జనముల్
విప్రుల గూరిచి యిటులనె
విప్రులు మాంసమ్ముఁ గొనిరి వేడుకతోడన్

ఖర సముదాయ మిచ్చటకుఁ గాంచుటకై నను వచ్చెఁ జూడుమా”

 సరిగమయంచు నెప్పుడును సజ్జను లౌచునుసుస్వరాధిశే

ఖర సముదాయ మిచ్చటకు గాంచుటకై నను వచ్చె జూడుమా
యరుదగు గాన పాటవము నంచిత మౌలయ గల్సి యొప్పగా
విరజిల యట్లు చేసెనట వేవురు సంతస మొందు రీతిగా

రిప్లయితొలగించు

ఖర సముదాయమ్ము వచ్చెఁ గాంచఁగ నన్నున్”

 సరిగమల మయము లగుచును

నరుదగు గానముల చేత నలరించెడునా
స్వరములు బలికెడు స్వరశే
ఖర సముదాయమ్మువచ్చె గాంచగ నన్నున్

రామా పుత్రునిఁ జంపినావు గద నిర్దాక్షిణ్యచిత్తుండవై”

 ఓమా లోకమ యేమి దౌష్ట్యమునిటన్ నూహించ రానట్లు ,రా

రా,మాపుత్రుని జంపినావుగద నిర్దాక్షిణ్య చిత్తుండవై
జామాకుల్ భువి రాలు నట్లుగ ను గా సారంబు లోగ్రుంక నా
రామం బంతయు డొల్ల వోయెను గదా రాద్ధాంత మున్ జేయగన్

రామా సుతుఁ జంపినావురా నిర్దయతన్

 ఓమా లోకమ ! యెందుకు

రా,మాసుతు జంపినావురా నిర్దయతన్
నేమీ ద్రోహము జేసిరె
యేమాయెను నీకు చెపుమ నిటులుగ జేయన్

సెల్ఫోన్ హస్తవిభూషణంబని కవిశ్రేష్ఠుల్ ప్రశంసితురే”

 సెల్ఫో నంబను సాధనంబది గనన్ జేజీయ మానంబుగా

సెల్ఫుల్ దీయగ వీలు గల్గును నికన్ జేవ్రాత లేకుండ నౌ
సెల్ఫో నందున జూడ వచ్చుట కతన్ లోకంపు టాచారమున్
సెల్ఫోన్ హస్తవిభూషణంబని కవిశ్రేష్ఠుల్ ప్రశంసితురే”

సెల్ఫోన్ కరభూషణమని చెప్పెదరు కవుల్”

 సెల్ఫోను గురిచి యీయది

సెల్ఫోన్ కరభూషణమని చెప్పెదరు కవుల్
సెల్ఫోను నుండ తప్పదు
సెల్ఫోనులు లేనివారి జీవన మెవృధా

కాకాసుర వృత్తాంతాన్ని ప్రస్తావిస్తూ స్వేచ్ఛాఛందంలో పద్యం వ్రాయండి. నిషిద్ధాక్షరాలు - కవర్గాక్షరాలు (క, ఖ, గ, ఘ, ఙ)

 subbaraoఆదివారం, జూన్ 19, 2022 5:52:00 AM

సీత యొడిలోన రామయ్య సేద దీర
పుండు జేయు వా యస మును జూచి పోచ
పంప రాముడు ,పొడుచుచు జంపె నపుడు
సూత్రి రూపాన నున్నట్టి యాతివునిల

చెలఁగుచు భూణహత్యలను జేసినఁ బుణ్యము దక్కు నిద్ధరన్”

 కలుగును బాపమున్విమలకచ్చితమౌ నువిధంబుగాదగన్

చెలఁగుచు భూణహత్యలను జేసినఁ, బుణ్యము దక్కు నిద్ధరన్”
ఫలమునుగోర కెన్నడును భవ్యతతోడను సాయ మీయ,యీ
కలియుగమందెకాక ను యుగాంతమువర్కును నిశ్చయంబుగా

రిప్లయితొలగించు

భ్రూణహత్యలఁ జేయుట పుణ్య మగును” (లేదా...)

 మిగుల పాపము గదరమ!జగము నందు

భ్రూణహత్యల జేయుట,పుణ్యమగును
సొంత ప్రాణము నొడ్డైన గుంత నుండి
రక్ష జేయంగ వలయును నాశ్రితులను

అలుకం జెందినయట్టి కాంతుఁ డుచితవ్యాపారముల్ నేర్చునే”

 తలలన్ జింపిరి చేసెనే గమల! చిత్తంబున్ బ్రలోపించగా

దలుపుల్ దన్నెను వేగవం తముగ బాదాలన్ సమూలంబుగా
వలపుల్ దీరక పోవు కారణమె యబ్బాపండు చేసెన్ సు పే
రలుకంజెందిన యట్టి కాంతు డుచిత వ్యాపారముల్ నేర్చునే

అలిగిన పతి యుచితకార్య మరయం గలఁడే”

 తలలను జింపిరి చేసెను

దలుపుల్ వేవిఱుగు నటుల దట్టెను మిగులన్
వలపులు తీరక పో,పే
రలిగిన పతి యుచిత కార్య మరయం గలడే

రిప్లయితొలగించు

శంకరుఁడన్నఁ బార్థునకు సారథియే కద శంక యేలనో”డ

 శంకలు మానగావలయు శంభుడు, గృష్ణులు నొక్కరే సుమా

సంకట ముల్ దునాతునుక సల్పెడు వారలు వేరురూపులౌ
శంకరుఁడన్నఁ బార్థునకు సారథియే కద శంక యేలనో
నంకము జేర్చి భక్తులను నాదరమొప్పగ రక్షసేతురే

రిప్లయితొలగించుఛ

శంకరుఁ డన నెవఁడు పార్థసారథియె కదా

 పంకజ నాభుని మిత్రుడు

సంకటముల దుడిచి పెట్టు శక్తియు తుండున్
నంకము నిచ్చెడు, భక్తవ
శంకరుఁ డన నెవఁడు పార్థసారథియె కదా

మగనినిఁ దిట్టి యొక్క సతి మాన్యతఁ గాంచెను విజ్ఞులౌననన్”

 విగత మనస్కురాలగుచువేగ మెనేగెనుబుట్టి నింటికిన్

మగనినిఁ దిట్టి యొక్క సతి, మాన్యతఁ గాంచెను విజ్ఞులౌననన్
నగణిత బోధ నాబలము నచ్చెరు వందెడు దాన శీలమున్
సుగుణకునుండుకారణమె సోయగ మబ్బెను లోకమందున

మగనినిఁ దిట్టి యొక సుదతి మాన్యతఁ గాంచెన్”

 విగతమ నంబున గుమిలెను

మగనినిఁ దిట్టి యొక సుదతి, మాన్యతఁ గాంచెన్
సుగుణయనునుపా ధ్యాయిని
సుగమముగా బోధజేయ సూక్తుల తోడన్

సత్స్నేహం బొనరించ దక్కు నిడుమల్ సత్యంబు ముమ్మాటికిన్”

 సత్స్నేహంబును గూర్చి యీవిధ ముగా సంభాష ణం బత్యాశ యే

సత్స్నేహం బొనరించ దక్కు నిడుమల్ సత్యంబు ముమ్మాటికిన్
సత్స్నేహంబులె యిచ్చు నమ్రత నికన్ సౌఖ్యమ్ము సంప్రీతు లన్
సత్స్నేహంబునె జేయుమా సుమ లతా! సాయుజ్య మొందంగ సూ

సత్స్నేహముఁ జేయ దక్కు సంకట చయముల్”

 సత్స్నేహంబున గావివి

సత్స్నేహముఁ జేయ దక్కు సంకట చయముల్
సత్స్నేహంబును జేయుము
సత్స్నేహముజేయ కలుగు జతురత ,సుఖముల్

భారతార్థంలో చంపకమాల వ్రాయండి 1వ పాదం 5వ అక్షరం - భా 2వ పాదం 9వ అక్షరం - ర 3వ పాదం 16వ అక్షరం - త 4వ పాదం 19వ అక్షరం - ము

 వినుమురభార తంబునిల వేయిరకంబులుగా రచించినన్

వినదగునట్లుగాసరగు వీనులకింపుగనుండు గావునన్
ననయము బాల బాలికలు హర్షము ,నార్ద్రత గల్గి విన్నచో
గనుదురు తప్పకుండగను గాగల జన్మములందు ముక్తినిన్

శంకర మూర్తిఁ గొల్చెదఁ బ్రసన్నుని శ్యామల కోమలాంగునిన్”డ

 పంకజ నాభుమి త్రుడును భక్తుల కోరిక దీర్చువాడునున్

నంకమునందు పార్వతి కియాసన మిచ్చుచు భక్తకోటికిన్
శంకలు లేని యట్టులుగ జాలిన కోరిక లిచ్చు నాశివున్
శంకర మూర్తిఁ గొల్చెదఁ బ్రసన్నుని శ్యామల కోమలాంగునిన్

రిప్లయితొలగించు

శంకరమూర్తిని గొలిచెద శ్యామలవర్ణున్”ఠ

 శంకరు లింగాకారుడు

పంకజ నాభుని సఖుడును భక్తవరదుడున్
శంకలు లేనివి ధంబుగ
శంకరమూర్తిని గొలిచెద శ్యామలవర్ణున్

కరి పాదంబులు మీకు సంపదలు సౌఖ్యంబిచ్చుఁ బూజింపుమా”

 అరుసం బొందుచు నాత్మలో మిగుల యమ్మౌకాళికామాత,శాం

కరి పాదంబులు మీకు సంపదలు సౌఖ్యంబిచ్చుఁ బూజింపుమా
కరమున్ భక్తిని బూజసే యునెడ యక్కామాక్షి వేగంబె శ్రీ
కరమౌ సంఘట లెన్నియోయిడుత సాకారంబుద్యోతించగా

కరి పదమ్ము లొసఁగు కలిమి సుఖము” (లేదా...)

 వీడు వాడనుచును వేరుభావ ములేక

యంద రొక్క రె యని యాత్మ దలచి
భక్తి తోడ గొలువ పావన మూర్తి, శాం
కరి పదమ్ము లొసగు కలిమి సుఖము

గరుఁడా నీయందుఁ బుట్టె గరళము సుధయున్”

 అరయ దరమె నీ గరిమను

దరతరములకును సరిపడు తైలపు ద్రవముల్ ,
సిరులును గలిగినయోసా
గరుడా నీయందు బుట్టె గరళము,సుధయున్

గరుఁడా పుట్టె విషంబునున్ సుధయు నీ గర్భంబునందున్ భళా”

 అరయన్ శక్యమె నీదు పుట్టుకయు, మాహాత్మ్యంబు వేయేల ,సా

గరుఁడా పుట్టె విషంబునున్ సుధయు నీ గర్భంబునందున్ భళా
తరముల్ దిన్నను దగ్గనా సిరుల దాదాచెన్ సునాయాసమై
ధరణిన్ సంద్రము లెన్నియో గలవు గా దైలంబు తోగూడియున్

రిప్లయితొలగించు

కపివరు లెల్ల నేఁడు గనఁగాఁ గవివర్యులె యైరి వింతగన్”

 విపినము జొచ్చి యుగ్రముగ వేయివిధంబుల బాడు జేసెనే

కపివరు లెల్ల నేఁడు ,గనఁగాఁ గవివర్యులె యైరి వింతగన్
చపలము నొంద నేరకనుశాస్త్ర ము,ఛందము వేద మాదియున్
నిపుణతతోడ వేగముగ నేర్చి సభాంత రసీమ మెచ్చగన్

ఉత్పలమాల పద్యం చెప్పండి 1వ పాదం 4వ అక్షరం 'పా' 2వ పాదం 11వ అక్షరం 'ఠ' 3వ పాదం 16వ అక్షరం 'శా' 4వ పాదం 19వ అక్షరం 'ల'

బాలలు పాఠశాలలకు బారులు దీరుచు బోయియ చ్చటన్
ఫాలుని సంస్మరించియిక పాఠము లేవియు నేర్వబో కయున్
జాలని కొంటె వేషముల సాటిగ నుండెడు శారదాంబతోన్
మేలము లాడుచుండెనట మీరనిహాస్యము జేయునా బాలయే

రిప్లయితొలగించు

దగవుల నాడంగ దగును తరుణుల తోడన్

 తగుదునని వచ్చి తీరుపు

లగణితముగ జెప్పి తగవు లధికము జేయన్
మగువలని జూడ కెపుడును
దగవుల నాడంగ దగును తరుణుల తోడన్

దగవుల నాడఁగాఁ దగును తామరసాక్షులతోడ నిచ్చలున్

 తగుదును గాక యంచునిక తాలిమి లేకను దప్పు సాక్షులన్

నగణిత మౌవిధంబుగను నాయత రీతిని జెప్పువారలన్
మగువలె యైన నుంగనక మౌనము వీడుచు మందలించి యున్
దగవుల నాడఁగాఁ దగును తామరసాక్షులతోడ నిచ్చలున్ .

రమ శివపత్నియై ,మహిషు ప్రాణములంగొనె సంగరంబునన్

విమల మనస్కురాలయును భీకర యుద్ధము సాహసంబుతో

నరియగు రాక్షసాధమునినాయువు పట్టునవేసిబాణముల్
రమయనబార్వతీసతియు,రమ్యసులోచనిగారణంబునన్
రమ శివపత్నియై ,మహిషు ప్రాణములంగొనె సంగరంబునన్

శ్రీరంగనాధా!

 శార్దూలం

కావేరీతటవాస రంగ వరదా కారుణ్య రత్నాకరా

భావాతీత గుణాధిపా సురవరా భాగ్యోదయా భూవరా

దేవా దీనజనావనా ఖగరథా దేవీరమా సేవితా

నీవేదిక్కని నమ్మియుంటిమి హరీ నీరేజ పత్రేక్షణా! 

సీ.

ఆదిరంగడవందురా కన్నడిగులెల్ల

శ్రీరంగపట్టణ స్థిరనివాస 

మధ్యరంగడవంచు మనుజులు కొలిచేరు

శివసముద్రనిలయ చిద్విలాస

శ్రీరంగపురధామ శ్రీరంగనాథుడ

శ్రీరంగనాయకీ చిత్తచోర

అంత్యరంగడనుచునందురు భక్తులా

ళ్వారులెల్ల భువిని బ్రణుతి జేసి

తే.గీ.

రంగనాయకీ తాయారు రమణిగూడి

భక్త కోటిని గావగ వైనతేయ

వాహ భువిని వెలసినావు వరములీయ

కోటి వందనాలు గొనుమ కోమలాంగ!

నివేదన

 నివేదన#

         (పద్య ఖండిక)

     

బుగ్గలందు సిగ్గు మొగ్గలు పూయంగ

బెదురు చూపులెల్ల గుదురు కొనగ

నీలిమబ్బు జిలుగు నేలపై తారాడ

కాలి మువ్వ లెల్ల గేలి చేసె

నీలిమబ్బు తునుక నీలాటి రేవులో

ముత్యమయ్యె నడుము ముడత పైన

త్రోవ తడిసి పోయె పావడా పరిగెత్తె

పూల పరిమళమ్ము ముసిరె నంత

నీలి కాంతిరేఖ లీలగా నిలుజొచ్చి

నిద్రకూరుకనుల ముద్రలిడగ

పరవశంపు టొడలు విరిదండగా మారె

పొగులుచు మొలనూలు బిగువు సడలె

నల్లమబ్బుముక్క నాతిని వెన్నంట

ఉల్లమందు నొక్క ముల్లుగుచ్చె

వెండి వెల్గు వాన యెండవేడిమి చూప

చీకటింట గదిని చేరె దనువు

అలసి సొలసి పడక నట్టులనొరగంగ

నిదుర పొరల గన్ను లొదిగి పోయె

నీలి కాంతి రేఖ పూల తేనెలు త్రాగి.

పెదవి పండు కొరికి ముదము గూర్చె.

డా. ఉపాధ్యాయుల గౌరీ శంకర రావు